Transrodnost je kulturni i politički obrazac i oznaka osobnog doživljaja nadilaženja tradicionalnih binarnih polno-rodnih podijela na relaciji muško-žensko.
Transrodnost je oznaka za rodne identitete osoba (muški, ženski, oba, nijedan), koje se ne uklapaju u tradicionalne binarne modele spolno/rodnih podijela, odnosno osoba čiji rodni identitet nije jednak njihovom spolu.
Transrodne osobe mogu imati karatkeristike koje su povezane sa jednim rodom (koji je drugačiji u odnosu na njihov spol), zatim karakteristike oba roda, mogu se definirati negdje između u rodnom kontinuumu ili mogu biti van rodnih definicija.

Termin transrodnost (transrodan, -a, -o) dolazi kao prijevod engleske riječi "transgender" (IPA: [tɝans dʒɛn dɝ]), koja ima isto značenje. U hrvatskom jeziku prisutne su obje riječi, s tim što riječ „transrodnost“ u posljednje vrijeme počinje dobivati prednost pri upotrebi nad rječju „transgender“.

Termin „transgender“ skovala je 1970-ih Virginia Prince po ugledu na riječ transseksualnost (transsexual), da bi označila osobe koje nemaju potrebu ili želju da promene spol, kao i one osobe, koje se ne definiraju potpuno i jasno kao muške ili ženske, već se nalaze negdje između.

{adselite} Do 1990-ih riječ je korištena u užem značenju, odnoseći se samo na osobe koje žive sa rodnim identitetom suprotnim njihovom spolu, međutim, od nedavno riječ se koristi da označi sve koji/e ne podražavaju tradionalne rodne uloge muškaraca ili žena.

Transrodni identiteti

Transrodnost uključuje niz često preklapajućih identiteta, koje je ponekada u konkretnim slučajevima teško jasno razdvojiti. Iako je ova riječ nastala da bi se napravila distinkcija sa transseksualnošću, danas se transseksualnost često podvodi pod jedan od oblika transrodnosti. Transrodnost obuhvaća: transvestizam, cross dressing (kod nas često nazivano preoblačenjem), svijesno androgine osobe, genderqueer osobe, kao i drag queensice i drag kingove.

Postoje, također, rasprave o tome da li interseksualnost spada u jedan od oblika transrodnosti. Međutim, neke interseksaulne osobe prihvaćaju rod koji im je pripisan po rođenju. Druge, koje se ne slažu sa prirođenim rodom, mogu imati identitet transrodnih osoba.

„Transvestitski fetišizam“ se obično ne uključuje u opseg termina tranrodnost, jer predstavlja parafiliju, a ne pitanje rodnog identiteta.

Neke od pojava koje spadaju u oblike transrodnosti smatraju se u medicini poremećajem rodnog identiteta ili rodnom disforijom. Ipak, mnoge transrodne osobe se ne slažu sa ovakvom klasifikacijom transrodnosti i radije govore o varijantama ljudskog ponašanja, nego o poremećaju.

Drugi problem koji se javlja je činjenica da je mali broj psihijatara upoznat sa transrodnošću, tako da osobe koje im se jave za pomoć, često moraju i same da ih upućuju u osnove transrodnog pitanja. Oni psihijatri/nje koji pretendiraju na poznavanje problema, često smatraju da je tranzicija najbolje moguće rešenje, po modelu kakav se primjenjuje kod transseksuanlost. Međutim, ovakvo rešenje ne odgovara većini transrodnih osoba, posebno ne odgovara onim koje nemaju strogo muški, tj. ženski rodni identitet.

Transrodnost i seksualna orijentacija

Rodni identiteti i seksualna orijentacija su u osnovi različiti koncepti. Dok (trans)rodni identitet označava naše doživljavanje nas samih u odnosu na društveno dane rodne uloge, seksualna orijentacija predstavlja naš erotski odnos prema drugim osobama. Seksualna orijentacija kod transrodnih osoba varira kao i kod cisrodnih osoba.

Društveni odnos

Iako rodne uloge predstavljaju društvene konstrukte, koje zavise od danih društveno-povijesnih prilika, one predstavljaju osnovu socijalne interakcije i svako odstupanje od pretpostaljvenih modela se „lako“ uočava. Odnos, međutim, prema osobama koje se ne uklapaju u dane rodne modele nije jednak u svim društvima. Dok su u nekim kulturama i/ili povijesnim trenucima transrodne osobe bile vrlo poštovane i bila im je dodeljivana posebna društvena uloga, posebno u sakralnim institucijama, u drugima su proganjane, osuđivane, kažnjavane, pa čak i ubijane. Iako se suvremeno zapadnjačko društvo, orijentirano na poštovanje ljudskih prava i toleranciju prema različitostima, postepeno liberalizira po pitanju prihvatanja transrodnih osoba, ipak je i dalje prisutna velika mržnja i netrpeljivost prema njima, takozvana transfobija.

Rezultati istraživnaja, koje su u Srbiji radile dvije LGBT organizacije Lambda i Labris 2005. godine, pokazuju da osobe koje imaju „drugačije rodno izražavanje“ znatno više trpe nasilje motivirano mržnjom nego gejevi i lezbijke.
 

Izvor: Wikipedija